Zdrowa samoocena sprawia, że świat staje się miejscem, w którym niewiele nas ogranicza. Łatwiej wziąć życie we własne ręce i cieszyć się nim, niezależnie od okoliczności. Każdy rodzic pragnie wychować dziecko na osobę twardo stąpającą po ziemi i znającą swoją wartość. Niestety, często nieświadomie popełniamy błędy, które podcinają naszym dzieciom skrzydła. Czego przed wszystkim warto się wystrzegać?
Przestań wychwalać pod niebiosa
Nie chodzi o to, żeby nie dawać dziecku pozytywnego feedbacku, ale by realistycznie opisywać jego osiągnięcia. Dlatego mówienie „Jesteś najlepszy”, „Grasz piłkę jak mało kto”, „Jesteś genialny”, nie jest najlepszym pomysłem. Zamiast tego mów: „Wow, widzę, że bardzo się starasz. To świetnie, że sprawia Ci to przyjemność”, „Ten rysunek jest taki śliczny / kolorowy. Chyba będziesz kolorować częściej, co?”, „Dałeś z siebie wszystko. Pewnie jesteś z siebie dumny”. Takie komunikaty są pozbawione oceny, co sprawia, że dziecko czuje się wartościowe niezależnie od wyniku i zachęca do kontynuowania aktywności.
Nie odbieraj wolności
Przestań organizować dziecku każdą minutę jego życia. Robią to w żłobku, przedszkolu, szkole. Dom, podwórko czy plac zabaw, są miejscami, w których dziecko ma nieograniczone możliwości odkrycia swoich zainteresowań, pasji, mocnych i słabszych stron. Samodzielna zabawa i zawieranie znajomości, to kluczowe umiejętności, które budują u dziecka pewność siebie i poczucie kontroli nad tym, co się dzieje z nim i wokół niego. Wspierają również radzenie sobie, zamiast kształtowania postawy bezradności.
Porzuć kłamstwa
Jeśli masz pewność, że wszystko ułoży się po myśli dziecka, możesz je wzmacniać w tym przekonaniu. Jednak w przypadku, kiedy na jego drodze mogą pojawić się problemy, zachęcaj do poszukiwania rozwiązań, zamiast wmawiania dziecku, że „Będzie OK” i „Wszystko się ułoży”. Nie obiecuj czegoś, czego nie możesz dotrzymać. Bądź szczery w mówieniu o swoich uczuciach. Kiedy wychodzisz na pół dnia, nie mów, że za chwilę wrócisz. Dzięki temu dziecko będzie Ci ufać, co daje poczucie bezpieczeństwa i bycia ważnym.
Nie mów źle o sobie i innych
Twoje przekonania na temat siebie samego i innych ludzi staną się w przyszłości przekonaniami Twojego dziecka. Pamiętaj o tym za każdym razem, kiedy masz ochotę nazwać siebie „Głupkiem” czy powiedzieć sobie „Jestem beznadziejna”, a polityków, nauczycieli czy lekarzy wyzwać od „Cwaniaków” lub „Darmozjadów”.
Nie wyręczaj
Pozwalając dziecku na próbowane nowych rzeczy i zachęcając do samodzielnego robienia tego, co już potrafi, wzmacniasz jego poczucie własnej wartości i siły. Sprawiasz, że dziecko czuje się z siebie dumne i wie, że sobie poradzi.
Ograniczaj strategie unikania i ucieczki
Jako ludzie mamy tendencję do wycofywania się z sytuacji, z którą sobie nie radzimy z jakichś względów. Pozwala to uniknąć frustracji i przykrych emocji, jednak na krótką metę. W dłuższej perspektywie, taka strategia odbiera pewność siebie i wiarę we własne możliwości. Dlatego zachęcaj dziecko do traktowania przeszkód jako wyzwań i okazji do zdobywania nowych umiejętności.
Nie poddawaj się
Pokazuj swoją postawą, że warto konsekwentnie dążyć do wartościowego celu. Kiedy czujesz, że nie dasz rady, spytaj siebie, jakie są przeszkody i co możesz zrobić, by sobie z nimi poradzić. Potem – po prostu to zrób. Dziecko nauczy się w ten sposób, że problemy da się rozwiązać, choć często wymaga to czasu i poświęceń.
Nie mów, że życie jest niesprawiedliwe
Wiele sytuacji, w których się znajdujesz, może wydawać się trudna i budząca wiele emocji, takich jak złość czy poczucie beznadziei. Jednak zamiast narzekać, jaki „Świat jest okrutny”, a „Życie niesprawiedliwe”, nazwij swoje emocje i spytaj siebie, co dokładnie je wywołało. Pamiętaj, że to nie sytuacje wywołują emocje, ale ich interpretacje…
Przestań usyłać życie dziecka różami
Nie chodzi o to, byś powtarzał, że „Życie jest ciężkie” czy że „jest walką”, ale nie udawaj, że każdy problem rozwiązuje się sam, a każda decyzja podejmuje się na pstryknięcie palcem. Dlatego nie rób tego za dziecko, bo wychowasz osobę bezradną, o niskiej samoocenie i z brakiem pewności siebie. Pozwól dziecku samodzielnie szukać rozwiązań i wyjść z sytuacji. Zadawaj pytania. Bądź ciekaw jego sposobów rdzenia sobie. Nie oceniaj ich, lecz opisuj i pokazuj konsekwencje, jeśli to wskazane.
Nie bądź perfekcjonistą
Oszukiwanie siebie, że ma się wpływ na wszystko i można, a nawet trzeba unikać błędów, jest kiepskim pomysłem. Pozwalaj sobie na potknięcia i traktuj je jako lekcje życia. Nic tak nie obniża samooceny, jak próby sprostania nierealnym wymaganiom i standardom.
Podsumowując, zawsze pamiętaj, że to Ty modelujesz samoocenę Twojego dziecka. Czyny są ważniejsze niż słowa i to one kształtują zachowanie dziecka. Wyobrażasz sobie, że córka tatusia, który wciąż powtarza, by nie przeklinała, podczas gdy sam używa słów na „k” i „ch” jako przecinków, rzeczywiście nie wyraża się wulgarnie?…
Zobacz także:
Test samooceny
Trening samooceny
Jak się pozbyć negatywnego myślenia?
